Nhiều tiền, các tỷ phú làm gì?

Tỷ phú thế giới tăng tốc chuyển tài sản cho con

Trong lực lượng tỷ phú mới xuất hiện năm qua, lần đầu tiên tài sản nhóm thừa kế nhiều hơn nhóm giàu tự thân.

Đây là kết quả được nêu trong "Billionaire Ambitions Report" của Ngân hàng UBS (Thụy Sĩ). Báo cáo đánh giá việc chuyển giao phần lớn tài sản của các tỷ phú vốn được dự báo từ lâu nhưng năm nay bắt đầu chứng kiến xu hướng lấy đà.

Trong số 137 tỷ phú mới xuất hiện năm ngoái, có đến 53 người nhận được 150,8 tỷ USD thông qua chuyển nhượng tài sản. Trong khi, 84 tỷ phú tự thân còn lại tích lũy được 140,7 tỷ USD. Đây là lần đầu tiên trong 8 lần báo cáo gần một thập kỷ qua, các tỷ phú mới có nhiều tiền hơn từ việc thừa kế.

Tầm quan trọng của việc chuyển giao tài sản tăng ở tất cả khu vực địa lý. Ở châu Á - Thái Bình Dương, tài sản trung bình của những người thừa kế là 2 tỷ USD, so với giàu tự thân là 1,6 tỷ USD. Tại châu Mỹ, những người thừa kế sở hữu tài sản trung bình 2,2 tỷ USD, còn tỷ phú tự thân tích lũy được 1,5 tỷ USD. Ở châu Âu, Trung Đông và châu Phi, tài sản trung bình của những người thừa kế là 4,4 tỷ USD, gấp đôi tỷ phú tự thân (2,2 tỷ USD).

Thị trường IPO trầm lắng suốt năm 2022 và đầu năm 2023 cũng đã hạn chế cơ hội trở thành tỷ phú tự thân của một số doanh nhân. Max Kunkel, Giám đốc đầu tư khách hàng quản lý tài sản gia đình và tổ chức tại UBS, cho biết bất ổn về kinh tế, địa chính trị và chính sách là thách thức đối với việc tạo ra tài sản của doanh nghiệp trong thời gian gần đây.

Gia đình tỷ phú Bernard Arnault, Chủ tịch LVMH. Từ trái sang phải: Alexandre Arnault, Frédéric Arnault, Jean Arnault, Hélène Mercier-Arnault, Bernard Arnault, Delphine Arnault, Antoine Arnault, cháu gái và cháu trai của Bernard Arnault. Ảnh: Guillaume Herbaut

UBS ước tính tổng cộng 1.000 tỷ phú sẽ chuyển 5.200 tỷ USD tài sản cho con cái họ trong vài thập kỷ tới. "Việc chuyển giao tài sản đang có động lực đáng kể khi nhiều doanh nhân tỷ phú già đi", Benjamin Cavalli, Phụ trách khách hàng chiến lược Bộ phận Quản lý tài sản toàn cầu tại UBS lý giải. Báo cáo vào tháng 5 do dịch vụ thông tin Altara công bố, độ tuổi trung bình của tỷ phú là 67. Do đó, ngày càng có nhiều người suy tính về việc tài sản của mình sẽ ra sao khi qua đời.

Một khảo sát của UBS cho biết ba phần năm tỷ phú thế hệ đầu tiên cho biết mối quan tâm lớn nhất của họ là truyền cho con cháu những giá trị, trình độ học vấn và kinh nghiệm cần thiết để tiếp quản. "Vấn đề chính với thế hệ trẻ là giáo dục họ có tham vọng", một tỷ phú nói với nhóm khảo sát của UBS.

Năm qua, số lượng tỷ phú trên toàn cầu tăng 7% lên 2.544 người. Tổng tài sản của họ đã tăng 9%, lên 12.000 tỷ USD, chưa tính đến lạm phát. Con số này vẫn thấp hơn mức đỉnh 13.400 tỷ USD đạt được năm 2021, khi cộng đồng tỷ phú toàn cầu tăng lên 2.686 cá nhân, nhờ đợt cổ phiếu và bất động sản phục hồi sau dịch.

Lần đầu tiên châu Âu dẫn đầu mức tăng trưởng về tài sản của các tỷ phú khi mua sắm tăng sau dịch đã nâng cao lợi nhuận và giá cổ phiếu của các công ty hàng xa xỉ Pháp, mang lại lợi ích cho các gia đình tỷ phú đứng sau. Trong số đó có chủ tịch LVMH Bernard Arnault và 5 người con của ông. Arnault là người giàu thứ ba thế giới với tài sản ròng trị giá 167 tỷ USD, theo Bloomberg Billionaires Index.

Trong khi các tỷ phú công nghệ và chăm sóc sức khỏe đã tích lũy được khối tài sản lớn nhất trong thập kỷ qua, báo cáo nhấn mạnh xu hướng giàu lên của các tỷ phú công nghiệp. Điển hình có hai tỷ phú Ấn Độ là Gautam Adani của Adani Group và Mukesh Ambani của Reliance. "Điều này có thể duy trì trong bối cảnh chính phủ ở một số quốc gia khuyến khích thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng và chi tiêu quốc phòng cao hơn", báo cáo dự báo.

Bill Gates, Warren Buffett... không để lại tài sản thừa kế cho con mà đem đi từ thiện

Tỷ phú người Anh, John Caudwell tuyên bố rằng ông sẽ dành 70% tài sản của mình cho tổ chức từ thiện thay vì để lại cho các con. ''Nếu tôi cho các con vài tỷ và chúng tiêu xài hết. Cuối cùng chúng vẫn có thể tự huỷ hoại cuộc sống của mình'', ông nói với The Daily Mirror.

Đây không phải là ý tưởng mới của giới tỷ phú. Mark Zuckerberg và vợ Priscilla Chan đã thống nhất để lại 99% cổ phần của Facebook (nay là Meta) để ''phát triển tiềm năng con người và thúc đầy bình đẳng cho tất cả trẻ em trên toàn thế giới''.

Mark Zuckerberg và vợ Priscilla Chan cùng với hai người con.

2 vợ chồng của tỷ phú đều là những người ký tên vào chiến dịch Giving Pledge - cam kết dành phần lớn tài sản của mình để làm từ thiện...

Đầu tháng 1/2020, trên trang cá nhân, Bill Gates đăng bài chia sẻ những suy nghĩ về tiền bạc. Theo Gates những bố mẹ giàu có không nên để hết tài sản cho con cái thừa kế.

''Việc để lại toàn bộ gia sản trị giá hơn 180 tỷ USD của mình sẽ khiến các con mất động lực làm việc và đóng góp cho xã hội... Không phải cho trẻ một khối tài sản khổng lồ là tốt cho chúng. Việc đó làm méo mó những gì trẻ có khả năng làm được để tạo dựng con đường riêng của mình", Gates nhận định.

Nhà sáng lập Microsoft từng tiết lộ ông có kế hoạch sẽ để lại cho mỗi người con số tài sản chỉ 10 triệu USD để có thể tự khởi nghiệp cũng như đảm bảo cuộc sống. Số còn lại ông dùng làm từ thiện thông qua quỹ từ thiện Bill and Melinda Gates.

Tỷ phú Warren Buffett cùng các con. Ảnh: AP.

Nói về việc thừa kế tài sản, ''thần chứng khoán'' Warren Buffett cho biết ông muốn cho những đứa con của mình vừa đủ để chúng có thể làm bất kì việc gì, chứ không phải là vừa đủ để chúng không làm gì.

CEO của Berkshire Hathaway cam kết dành hơn 99% tài sản của mình cho hoạt động từ thiện. Như vậy, tài sản mà các con của ông được thừa kế còn tương đối ít. Tuy nhiên, mỗi người trong số họ đều đã có một quỹ từ thiện trị giá 2 tỷ USD do chính ông Buffett tài trợ vốn, theo The Washington Post.

Alex Shih - con trai tài phiệt bất động sản Hồng Kông (Trung Quốc) - Wing-Ching Shih cũng không được hưởng nhiều của cải gia đình, khi người cha làm từ thiện toàn bộ cổ phần trong công ty.

''Tôi chấp nhận'', anh cho biết, "Ông ấy đã nói chuyện này từ khi chúng tôi còn rất nhỏ rồi. Và chúng tôi không có lựa chọn nào cả. Ông ấy nói tốt nhất là không nên có một cuộc sống quá thoải mái một cách dễ dàng. Các con sẽ biết trân trọng nhiều hơn nếu đạt được mọi thứ từng bước một".

''Không phải chỉ có các tỷ phú mới dành sự giàu có của mình cho các tổ chức từ thiện thay vì con cái họ. Tôi biết có những gia đình chỉ để lại phần nhỏ để con mình có thể đủ sống'', James Fleming, CEO Công ty tư vấn đầu tư cho gia đình - Sandaire cho biết.

Một khảo sát của công ty quản lý tài sản Canada Life (Anh) đầu năm 2019 cho thấy 1/5 triệu phú người Anh trên 45 tuổi không có kế hoạch để lại bất kì thứ gì cho con cái của mình. 1/2 trong số 1.000 người được khảo sát cho biết họ sẽ sử dụng hết số tiền kiếm được trước khi qua đời và 9% sẽ quyên góp cho các tổ chức từ thiện.

Đây là phương pháp giáo dục mạnh tay của các bậc phụ huynh. Tuy nhiên, nếu muốn tạo động lực thực sự cho con cái, Loder cho rằng chỉ có một cách là khiến họ sợ hết tiền. Điều này đặc biệt quan trọng đối với cậu ấm cô chiêu thường không bao giờ phải lo lắng về tiền bạc, Loder cho biết. "Hãy trực tiếp chỉ cho họ thấy hậu quả nếu cứ tiếp tục lối sống như vậy, và họ sẽ phải thay đổi", ông kết luận.

Theo chuyên gia Loder, đây là cách để các tỷ phú giáo dục con cái của mình, những người chưa bao giờ phải sống cơ cực. Họ muốn chỉ rõ những hậu quả nghiêm trọng của lối sống buông thả để con cái mình hiểu và thay đổi.

5 năm trước khi qua đời, ông trùm khách sạn và bất động sản Hồng Kông (Trung Quốc), Dự Bành Niên, người nhiều năm liền đứng đầu danh sách những người hào phóng nhất của Hurun, tuyên bố cho đi toàn bộ tài sản của mình.

Người đàn ông xuất thân nghèo khó và chọn cách cho đi là cách nuôi dạy con cái của tỷ phú này. ''Nếu các con tôi tài giỏi hơn tôi, chúng sẽ không cần tới sô tiền này. Còn nếu chúng không đủ năng lực, gia sản của tôi chỉ làm hại chúng mà thôi'', ông Dự chia sẻ.