20 năm của Alibaba dưới thời Jack Ma

Sau 20 năm, đế chế của Jack Ma đã lấn sân mảng thanh toán, giao đồ ăn, điện toán đám mây và có vốn hóa hơn 460 tỷ USD.

2019 là một năm đáng nhớ của Alibaba. Đại gia thương mại điện tử Trung Quốc đã kỷ niệm 20 năm hoạt động. Theo kế hoạch công bố năm ngoái, nhà sáng lập Jack Ma cũng sẽ từ chức chủ tịch trong hôm nay.

Sau khi thành lập, Alibaba đã đi từ một công ty thương mại điện tử thuần túy thành một đế chế với hoạt động kinh doanh trải khắp logistics, giao đồ ăn và điện toán đám mây. Vốn hóa hãng này hiện cũng lên hơn 460 tỷ USD.

Dưới đây là những dấu mốc đáng nhớ trong lịch sử của họ:

Tháng 4/1999: Alibaba thành lập

Một cuộc họp của các nhà sáng lập Alibaba năm 1999. Ảnh: Alibaba

Alibaba được tạo ra bởi 18 nhà sáng lập, do Jack Ma dẫn dắt. Trụ sở đặt tại căn hộ của Jack Ma ở Hàng Châu. Hiện tại, Alibaba vẫn để trụ sở tại thành phố này. Website đầu tiên của họ có tên Alibaba.com, giao diện bằng tiếng Anh.

Tháng 1/2000: SoftBank đầu tư vào Alibaba

Jack Ma và ông chủ SoftBank Masayoshi Son năm 2000. Ảnh: Alibaba

Alibaba đã nhận 20 triệu USD từ một nhóm nhà đầu tư, dẫn đầu bởi đại gia viễn thông Nhật Bản SoftBank. Chính số tiền đó đã giúp họ phát triển.

"Chúng tôi không nói về doanh thu, thậm chí chẳng đề cập đến mô hình kinh doanh", Jack Ma cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Wall Street Journal khi đó, "Chúng tôi chỉ nói về một tầm nhìn chung. Cả hai đều quyết định rất nhanh".

Tháng 5/2003: Taobao ra đời

Taobao là nền tảng mua bán online của Alibaba dành cho bên thứ ba. Trong năm tài chính 2015, giá trị số hàng hóa giao dịch trên Taobao đạt 1.590 tỷ nhân dân tệ (gần 224 tỷ USD). Con số này đã tăng gấp đôi trong năm tài chính 2019. Doanh thu từ Taobao rất quan trọng với mảng thương mại điện tử cốt lõi của Alibaba.

Tháng 12/2004: Ra mắt Alipay

Cùng WeChat Pay của Tencent, Alipay là một trong hai nền tảng thanh toán lớn của Trung Quốc dựa trên mã QR. Dù vậy, đây là tài sản gây nhiều tranh cãi trong quá trình phát triển của Alibaba, khiến họ bất đồng với các cổ đông chủ chốt là Yahoo và SoftBank.

Tháng 8/2005: Yahoo trở thành cổ đông lớn nhất

Jack Ma và COO Yahoo Daniel Rosensweig năm 2005. Ảnh: AFP

Yahoo rót 1 tỷ USD vào Alibaba để lấy 40% cổ phần công ty. Theo thỏa thuận, Alibaba cũng tiếp quản mảng kinh doanh tại Trung Quốc của Yahoo.

Tháng 11/2007: IPO tại Hong Kong

Alibaba huy động được 13,1 tỷ đôla Hong Kong từ việc niêm yết. Trong phiên giao dịch đầu tiên, giá cổ phiếu của hãng tăng gấp ba so với giá IPO.

Tháng 4/2008: Tmall ra đời

Alibaba từng ra mắt Taobao Mall để vài năm sau tách riêng, đổi tên thành Tmall. Cùng Taobao, Tmall hiện là một trong các nền tảng thương mại điện tử quan trọng nhất với hãng này, xét theo doanh thu.

Tmall là nơi các thương hiệu nước ngoài lập gian hàng online để bán cho khách hàng Trung Quốc. Nhiều thương hiệu thời trang xa xỉ, hãng đồng hồ và thậm chí Starbucks cũng có mặt trên này.

Tháng 9/2009: Mảng điện toán đám mây ra đời

Điện toán đám mây hiện là mảng tăng trưởng nhanh nhất và đóng góp doanh thu lớn thứ nhì cho Alibaba. CEO Alibaba Daniel Zhang năm ngoái cho biết đây sẽ là "mảng kinh doanh chính" của hãng trong tương lai.

Tháng 11/2009: Lập ra sự kiện mua sắm Lễ Độc thân

Lễ Độc thân ngày 11/11 là sự kiện mua sắm lớn nhất trong năm tại Trung Quốc, do Zhang khởi xướng. Trong ngày này, các hãng bán lẻ sẽ đồng loạt giảm giá mạnh tay để kích cầu. Giá trị số hàng hóa giao dịch trên các nền tảng của Alibaba ngày này đạt 7,8 triệu USD năm 2009. Năm ngoái, con số này đã lên tới 30,8 tỷ USD.

Tháng 5/2011: Alipay gây tranh cãi

Alibaba bán quyền sở hữu Alipay cho một nhóm dẫn đầu bởi Jack Ma. Họ cho biết quy định của Ngân hàng Trung ương Trung Quốc là công ty thanh toán online của bên thứ ba cần các loại giấy phép đặc biệt.

Dù vậy, Yahoo sau đó cho rằng họ không được thông báo về việc bán Alipay. Còn Alibaba phủ nhận thông tin này. Cuối cùng, Yahoo, SoftBank và Alibaba thống nhất Alibaba sẽ được nhận ít nhất 2 tỷ USD, nhiều nhất 6 tỷ USD nếu Alipay niêm yết. Alipay cũng sẽ phải trả phí để được tiếp tục sử dụng trên Taobao.

Tháng 6/2012: Rút niêm yết trên sàn Hong Kong

Alibaba đã trả 2,45 tỷ USD để mua lại 27% cổ phần của Alibaba và rút niêm yết sau 5 năm giao dịch trên sàn chứng khoán Hong Kong. Jack Ma khi đó cho biết việc này sẽ giúp họ "đưa ra các quyết định dài hạn có lợi nhất cho khách hàng, đồng thời giúp Alibaba không phải chịu sức ép của một công ty đại chúng".

Tháng 9/2012: Alibaba mua lại cổ phần của Yahoo

Alibaba chi 7,6 tỷ USD mua một nửa trong số 40% cổ phần Yahoo đang nắm giữ. Yahoo nhận 6,3 tỷ USD tiền mặt và 800 triệu USD cổ phiếu ưu đãi của Alibaba.

Tháng 9/2014: IPO tại Mỹ

Jack Ma trong IPO của Alibaba tại Mỹ. Ảnh: AFP

Alibaba niêm yết trên Sàn chứng khoán New York, huy động được 25 tỷ USD – lớn nhất thế giới thời đó. Đến nay, mã này đã tăng hơn 150% so với giá niêm yết 68 USD.       

Tháng 10/2014: Thành lập Ant Financial

Sau khi tách riêng Alipay, Ant Financial được thành lập, cho thấy Alibaba không chỉ muốn lấn sân thanh toán, mà còn nhiều dịch vụ tài chính khác. Ant Financial hiện là công ty fintech lớn nhất Trung Quốc, được định giá khoảng 150 tỷ USD.

Tháng 8/2015: Đầu tư vào Suning

Alibaba đã đổ 28,3 tỷ nhân dân tệ vào hãng bán lẻ đồ điện tử Suning. Trước đó, họ cũng đổ tiền vào chuỗi trung tâm thương mại Intime.

Những động thái này cho thấy Alibaba muốn thúc đẩy chiến lược "bán lẻ mới" – kết hợp mảng kinh doanh online với các cửa hàng truyền thống. Mục tiêu của họ là tạo ra một hệ sinh thái bao gồm mảng thương mại điện tử, thanh toán, giao nhận đồ ăn và các mảng khác nữa.

Tháng 4/2016: Bắt đầu quốc tế hóa

Từ khi thành lập, Alibaba tập trung phục vụ thị trường trong nước. Tuy nhiên, năm 2016, họ mua cổ phần kiểm soát trong hãng thương mại điện tử Lazada. Đây là bước tiến lớn của Alibaba trong việc tiến ra thị trường quốc tế.

Tháng 2/2018: Alibaba mua cổ phần Ant Financial

Alibaba mua 33% cổ phần Ant Financial, nhờ một điều khoản từ năm 2014 khi Ant mới thành lập. Gần đây, nhiều người đồn đoán Ant Financial đang chuẩn bị IPO, dù công ty chưa có thông báo chính thức.

Tháng 9/2018: Thông báo kế hoạch nghỉ hưu của Jack Ma

Alibaba thông báo Jack Ma sẽ rời chức chủ tịch vào ngày 10/9/2019. Thay thế ông sẽ là CEO Zhang. Jack Ma sẽ vẫn ở trong hội đồng quản trị công ty cho đến đại hội cổ đông năm 2020.

Hà Thu (theo CNBC)