Chỉ 10% tranh chấp giải quyết qua trọng tài thương mại

Trung tâm Trọng tài thương mại – Hòa giải thương mại Thịnh Trí, một pháp nhân nằm trong Hệ thống luật Thịnh Trí (Thành viên của Hiệp hội doanh nghiệp TP HCM - HUBA) vừa chính thức ra mắt sau một năm thành lập.

Trọng tài thương mại (TTTM) và hòa giải thương mại (HGTM) là hai trong các phương thức giải quyết tranh chấp ngoài tòa án mà pháp luật Việt Nam cho phép. Theo đó, các phương thức này được hình thành dựa trên sự thỏa thuận, tự nguyện và có thủ tục giải quyết tuân thủ quy định pháp luật.

Tại Việt Nam, dù Luật Trọng tài thương mại đã được Quốc hội thông qua năm 2010, nhưng theo thống kê, chỉ có khoảng 10% tranh chấp thương mại, đầu tư giữa các doanh nghiệp  được giải quyết thông qua TTTM. 

Theo Tiến sĩ  Nguyễn Hồng Vinh- Trọng tài viên sáng lập Trung tâm trọng tài thương mại Thịnh Trí, khi phát sinh tranh chấp, doanh nghiệp thường chọn toà án là cơ quan giải quyết vì từ trước đến nay họ quen quy trình tố tụng của toà án. Hai là phí trọng tài khá cao, và ba là ngại rủi ro. Bởi, một khi đã chọn trọng tài là nơi giải quyết tranh chấp, các bên phải tôn trọng, thi hành phán quyết của trọng tài, cơ hội thay đổi phán quyết là rất thấp, trừ phi họ tìm được các lý do thuyết phục để chứng minh quá trình tố tụng có nhiều sai sót, vi phạm và yêu cầu toà án huỷ phán quyết. 

Cũng theo ông Vinh, dù quy trình tố tụng giữa toà án và TTTM có khác nhau nhưng tất cả phán quyết đều dựa trên ý kiến của các đương sự, các chứng cứ thu thập được và luật quy định. Do vậy, yếu tố quan trọng để TTTM có thể giải quyết các tranh chấp một cách thỏa đáng, đảm bảo quyền lợi giữa các bên là các trọng tài viên (người được hai bên đương sự chọn đứng ra giải quyết tranh chấp). Ngoài đáp ứng các tiêu chí theo luật định thì các trọng tài viên phải có khả năng xét xử, đánh giá, phân tích chứng cứ mà các bên đưa ra và họ phải đưa ra các phán quyết công bằng, chính xác. Thêm nữa, trọng tài viên cũng cần có khả năng truyền đạt, bởi vai trò của TTTM là phân tích cái đúng.

Bên cạnh TTTM, hoà giải thương mại cũng là một phương thức giải quyết tranh chấp ngoài tòa án được pháp luật thừa nhận. Ưu điểm của hoà giải thương mại là quy trình hòa giải do các bên thỏa thuận hoặc theo các quy tắc hòa giải của Trung tâm hòa giải thương mại. Các phiên hòa giải có thể có sự tham gia của đầy đủ các bên hoặc chỉ là phiên họp kín giữa hòa giải viên với từng bên. Khi hòa giải thành thì sẽ có giá trị pháp lý. Nếu một bên không tự nguyện thực hiện thì bên còn lại có thể yêu cầu Tòa án có thẩm quyền công nhận kết quả hòa giải thành và khi đó cơ quan thi hành án dân sự có thể cưỡng chế thi hành theo pháp luật thi hành án dân sự.  

Lữ Ý