Thủ tướng: 'Cập nhật kinh tế phi chính thức vào GDP không phải bệnh thành tích'

Việc tính toán lại khu vực kinh tế phi chính thức và cập nhật số liệu vào GDP sẽ đưa ra bức tranh quy mô kinh tế đầy đủ hơn, theo lãnh đạo Chính phủ. 

Tại buổi làm việc với Bộ Kế hoạch & Đầu tư ngày 19/2, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhắc tới đề án thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát và hoan nghênh cơ quan này đã kịp thời "chốt lại, đưa ra phương án trình Thủ tướng".

Theo lãnh đạo Chính phủ, GDP kinh tế vừa qua đã tính sót rất lớn. Nhà lầu, xe hơi, môi giới trung gian... hoạt động kinh tế phi chính thức diễn ra rất rầm rộ nhưng chưa được tính vào quy mô kinh tế. Vì thế cần kiểm tra độc lập, cập nhật số liệu này.

"Việc tính toán lại khu vực kinh tế phi chính thức và cập nhật vào GDP không phải bệnh thành tích, mà là xem xét quy mô nền kinh tế để có bước đi phát triển, đánh giá đúng vị thế của Việt Nam", lãnh đạo Chính phủ nhấn mạnh.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc làm việc với Bộ Kế hoạch & Đầu tư ngày 19/2. Ảnh: VGP

Ông cũng đánh giá cao nỗ lực ngành kế hoạch năm 2018 khi kịp thời đánh giá rủi ro, hoàn thiện kịch bản tăng trưởng trong bối cảnh kinh tế thế giới có nhiều biến động phức tạp. Bộ đã mạnh dạn đề xuất gỡ bỏ những quy định ràng buộc dễ dẫn tới xin-cho, lợi ích nhóm như bãi bỏ giấy chứng nhận đăng ký đầu tư dự án BOT, BT, bãi bỏ quy hoạch sân golf...

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng chỉ ra những yếu kém cần khắc phục như công tác đánh giá, quản lý, giải ngân vốn đầu tư công còn chậm...

"Các tồn tại, bất cập trên không hoàn toàn là lỗi chủ quan của Bộ, nhưng với vai trò tổng tham mưu về kinh tế - xã hội, Bộ cần thể hiện tinh thần chủ động, nhìn thẳng vào sự thật, nói sự thật và đánh giá đúng sự thật", ông nói và đề nghị Bộ cải cách tư duy mạnh mẽ hơn nữa.

Bộ cũng cần sớm đề xuất các giải pháp trước các nguy cơ tụt hậu, nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình, được đánh giá là còn rất lớn. Ông dẫn chứng số liệu của Ngân hàng Thế giới, GDP đầu người của Việt Nam năm 2017 (tính theo sức mua tương đương hiện tại) đạt 6.776 USD.

Nếu tốc độ tăng trưởng GDP bình quân đầu người đạt 6% một năm (tương đương với mức tăng trưởng GDP khoảng 7%) thì đến năm 2030 mới đạt hơn 13.600 USD, bằng mức Thái Lan năm 2011. Đến năm 2045, GDP bình quân đầu người khoảng 35.000 USD, bằng mức Hàn Quốc năm 2015.

Với phân tích đó, người đứng đầu Chính phủ đặt đầu bài cho Bộ Kế hoạch phải "làm sao Việt Nam vượt qua bẫy thu nhập trung bình, thắng bẫy rác thải công nghệ, bẫy thu nhập trung bình... để không dân nào bị bỏ lại phía sau, xây dựng dân tộc tự cường thịnh vượng...".

Bộ Kế hoạch cũng phải tham mưu, đề xuất cơ chế để thể chế thực sự là mũi nhọn đột phá của Việt Nam trong các thập niên tới. Bài toán lớn nữa được Chính phủ đặt ra, là làm sao để kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của sự phát triển, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, kinh tế hộ gia đình, kinh tế hợp tác.

"Các đề xuất chính sách đưa ra phải cụ thể, chúng ta không chấp nhận chính sách không khả thi, không hiệu quả", Thủ tướng nhấn mạnh.

Trước những bài toán lãnh đạo Chính phủ đặt ra với cơ quan tổng tham mưu, Bộ trưởng Kế hoạch & Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhìn nhận, thành quả của 30 năm đổi mới đã làm thay đổi căn bản diện mạo kinh tế, nhưng nguy cơ tụt hậu vẫn rất nghiêm trọng; bất bình đẳng về thu nhập giữa các tầng lớp dân cư có xu hướng tăng.

"Chúng ta có lý do để lo lắng đối với mục tiêu của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020 là GDP bình quân đầu người đạt 3.200 - 3.500 USD cũng như mục tiêu tầm nhìn đến năm 2035 là 10.000 USD một người", ông Dũng nói, đồng thời đề nghị Chính phủ cho phép cơ quan này nghiên cứu, xây dựng đề án cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương trong công tác tham mưu cơ chế, chính sách.

"Thực tế hiện họp hành rất nhiều, gây tốn kém chi phí, thời gian mà không hiệu quả. Chưa kể, nhiều bộ ngành không có chức năng liên quan cũng được lấy ý kiến khiến cho việc xử lý công việc chậm trễ", ông nêu. 

Bộ trưởng Dũng cũng đề nghị Thủ tướng trên cơ sở nền tảng dữ liệu sẵn có, cho phép cơ quan này xây dựng đề án thực hiện xây dựng trung tâm điều hành kinh tế - xã hội của ngành kế hoạch, đầu tư, thống kê theo hướng phù hợp với định hướng xây dựng Chính phủ điện tử, lộ trình tích hợp cơ sở dữ liệu lớn...

Cũng tại buổi làm việc, Thủ tướng đã nhắc tới tầm nhìn quốc gia đến năm 2030, 2045. Theo đó, năm 2030 Việt Nam hướng tới một xã hội khá thịnh vượng, thuộc nhóm có thu nhập trung bình cao. Nền kinh tế thị trường đã phát triển hơn trong nước sẽ do khu vực tư nhân dẫn dắt, có khả năng cạnh tranh, và hội nhập sâu rộng với nền kinh tế toàn cầu.

Năm 2045, Việt Nam trở thành một quốc gia phát triển, phồn vinh, hạnh phúc, gia nhập nhóm các quốc gia thu nhập cao, cuộc sống người dân không hề thua kém bất kỳ quốc gia nào trên thế giới.

Để đạt mục tiêu này, Bộ Kế hoạch trong vai "cơ quan tổng tham mưu" cần có cách tiếp cận toàn diện 3 trụ cột hiện đại hóa thể chế kinh tế, gồm chính trị, xã hội và môi trường. Trong số các trụ cột này không được coi nhẹ trụ cột nào. Cùng đó, hệ thống thể chế phải đảm bảo được đầy đủ quyền tự do kinh doanh, tự do sáng tạo và hiện thực hóa được những ý tưởng, đề xuất đổi mới sáng tạo.

Anh Minh